Mindfulness

czym jest?

Mindfulness czyli uważna obecność lub po prostu obecność jest metodą radzenia sobie z codziennymi trudnościami. Jest to podejście do leczenia i samorozwoju, którego korzenie pochodzą z praktyk kontemplacji i medytacji.
Uważność zaprasza do doświadczania w pełni tego, co wydarza się w chwili obecnej, bez zmieniania tego doświadczenia bez względu na to, jakie ono jest. To pozwalanie siebie na bycie również z trudnymi uczuciami odpowiednio do sytuacji, na ich pełne odczuwanie. Kiedy jest regularnie praktykowana przynosi harmonię wewnętrzną, ulgę, redukuję przeżywany stres, podnosi jakość życia poprzez większy i bardziej autentyczny kontakt ze sobą oraz z innymi ludźmi.
Techniki uważności masowo wykorzystywane są w nowych nurtach psychoterapeutycznych oraz w medycynie.

Ronald D. Siegel – profesor i ekspert w dziedzinie mindfulness wyjaśnia:
„Praktyka uważności polega na obserwowaniu, co nasz umysł robi przez cały czas, także na byciu świadomym tego, że myślimy, kiedy myślimy. Zamiast pozbywać się myśli, nabieramy do nich dystansu, zauważamy, ze myśli po prostu są myślami, a nie odbiciem zewnętrznej rzeczywistości.

jak działa?

Współcześnie żyjemy tak szybko i tak bardzo w naszych głowach, że zupełnie zatraciliśmy umiejętność bycia w pełni obecni w trwającej właśnie chwili. Mówiąc prościej – nie mamy kontaktu z faktycznym życiem, które wydarza się z chwili na chwilę. Większość z nas ma tendencję do zatracania swojej uwagi w przeszłości lub przyszłości.
Rozpamiętując bez końca wszystko, co już minęło oraz zamartwiając się o przyszłość, która nie wiadomo, czy nadejdzie, można przeżyć całe życie jak we śnie. Bez kontaktu ze sobą, ze swoimi uczuciami, marzeniami, z ciałem, bez kontaktu z innymi.

Często nie mamy świadomości, że tylko teraźniejszość jest momentem, kiedy mamy realny wpływ na nasze życie. Tu i teraz. Tylko ta chwila, która trwa jest naszym życiem.
Jednak sama tego świadomość niewiele zmienia w naszym życiu. Potrzebna jest regularna praktyka, by rozwijać w sobie uważność.
Medytacja jest głównym narzędziem w treningach mindfulness. Została poddana wielu badaniom naukowym, a jej skuteczność i pozytywny wpływ na zdrowie psychiczne wśród osób ją stosujących został potwierdzony.

Dzięki treningowi mindfulness i medytacji uczymy się przechodzić z nawykowego trybu działania do świadomego trybu bycia. Ćwiczeniem wspierającym w tym procesie jest medytacja, która nie jest relaksacją, podczas której umysł się wyłączy i przestaniemy myśleć. Nie jest też stanem, kiedy zatrzymamy natłok myśli i oderwiemy się od rzeczywistości.

Przeciwnie, jest to umiejętność skupienia uwagi na wybranym zjawisku (np. na obserwacji własnego oddechu) i pozostawania w tej obserwacji tak długo, jak to możliwe lub jak potrzebujemy.
Zatrzymujesz się, siadasz w wybranym miejscu bez telefonu, włączonego telewizora i innych rozpraszaczy i obserwujesz oddech, mimo tysiąca myśli i historii przebiegających w tym czasie przez Twoją głowę.
Wydaje się to być bardzo proste, dziecinnie proste.

Niestety, takie nie jest – medytacja wymaga od nas zaangażowania, regularności, zaciekawienia i życzliwego otwarcia serca i umysłu na wszystko, co pojawia się w doświadczeniu.

W zaangażowaniu i utrzymaniu regularności praktyki mogą pomóc techniki, po które możesz sięgnąć podczas medytacji – np. liczenia oddechów, obserwacji oddechu i wrażeń fizycznych, które wywołuje w różnych częściach ciała, odczucia przepływu powietrza przez nozdrza, słuchania dźwięków, obserwacji napływających myśli oraz odczuwanych emocji.

Wybierasz jakiś przedmiot kontemplacji i pozostajesz przy nim. W krótkiej chwili uzmysławiasz sobie, że Twój umysł się rozproszył i powędrował np. do przeszłości. Uzmysławiasz to sobie i z życzliwością powracasz do wybranego zjawiska – oddechu, ciała, emocji.
Mindfulness jest dla wszystkich, jednak efekty treningu odczują tylko te osoby, które faktycznie regularnie praktykują.

zmiany w życiu

Podczas kursów uważności poznajemy różne techniki, by uważniej przeżywać nasze życie, budować bardziej autentyczne relacje ze sobą oraz z innymi, uważniej spożywać posiłki lub prowadzić samochód. Świadoma obecność pozwala budować relację z ciałem, holistycznie podchodząc do naszego organizmu, w którym ciało i umysł są ze sobą połączone.
Różnymi praktykami zachęcamy do rozwijania uważności nie tylko w sferze osobistej, ale również zawodowej.

Dzięki uważności uczymy się słuchać siebie i tym samym lepiej słuchamy innych.
Potrafimy dać sobie i innym przestrzeń do życzliwej komunikacji, szczególnie gdy relacje są trudne i pełne emocji.
Poznajemy możliwość, by nie reagować automatycznie, że jeden świadomy oddech czasami wystarczy, by zatrzymać relacyjną katastrofę i ze współczuciem podejść do siebie, dziecka, partnera lub szefa.

Osoby regularnie medytujące odczuwają zmiany w życiu na wielu płaszczyznach:

są bardziej skoncentrowane i wydajne na co dzień,
lepiej radzą sobie z trudnymi emocjami,
skutecznie podejmują pracę nad porzuceniem niezdrowych nawyków,
doznają ulgi w stanach lękowych i depresji,
zmniejszają się odczuwane dolegliwości spowodowane stresem,
umieją rozpoznawać jak się czują i jakie towarzyszą im emocje,
lepiej radzą sobie w sytuacjach, w których wcześniej sobie nie radziły,
mają większą zdolność do rozpoznawania automatycznych zachowań i reakcji,
rozwijają w sobie życzliwości i współczucie dla siebie i dla innych,
odczuwają więcej radości z życia i doceniania tego, co mają,
zwiększają akceptację na siebie i na to, co przynosi życie.

badania naukowe

Programy mindfulness stosuje się w szerokim spektrum chronicznych chorób, takich jak: choroba nowotworowa, syndrom obniżenia odporności immunologicznej, choroby kardiologiczne, choroby układu oddechowego, choroby skóry oraz w zaburzeniach emocjonalnych i behawioralnych.

Liczne badania naukowe pokazują, że praktyka mindfulness m. in. pomaga zapobiegać nawrotom depresji, wspiera radzenie sobie z lękiem, zwiększa skuteczność radzenia sobie ze stresem i bólem, może być wsparciem w leczeniu zaburzeń odżywiania oraz PTSD, poprawia koncentrację, podnosi zdolność samoregulacji emocjonalnej, podnosi samokontrolę agresywnych zachowań.